Konsultacje społeczne to wielostronny i złożony proces dialogu pomiędzy przedstawicielami władz a mieszkańcami, którego celem jest poznanie opinii, uwag oraz głosów mieszkańców i podjęcie dzięki temu przez władze optymalnych decyzji w sprawach publicznych.
Dzięki konsultacjom społecznym już na wstępnym etapie prac nad danym projektem diagnozowane są wszystkie potrzeby mieszkańców, a dzięki dialogowi wypracowywane rozwiązania, które w pełni umożliwiają zaspokojenie oczekiwań mieszkańców.
Ideą konsultacji jest wypracowanie takich rozwiązań, które w pełni pomogą władzom publicznym podjąć decyzje w największym stopniu realizujące zasadę dobra wspólnego w danej społeczności. Mając na uwadze, że każda decyzja i działanie administracji powoduje skutki odczuwalne przez społeczeństwo niezmiernie ważne jest aby prezentowane przez władze publiczne plany dotyczące m.in. aktów prawa miejscowego, znaczących inwestycji czy też innych działań mających wpływ na życie codzienne mieszkańców, były opiniowane przez mieszkańców na jak najwcześniejszym etapie prac.
Należy podkreślić, że chociaż konsultacje społeczne są częścią partycypacji obywatelskiej i tym samym stanowią formę sprawowania władzy przez obywateli, to ich wynik nie musi być dla władz wiążący. Trzeba pamiętać, że ostateczna odpowiedzialność za podjęte decyzje spoczywa na władzach, jednakże dzięki poznaniu różnych perspektyw i punktów widzenia poszczególnych obywateli, ich grup czy organizacji pozarządowych możliwe jest wypracowanie takich rozwiązań, które będą realną odpowiedzią na potrzeby mieszkańców.